Voorwoord

Blauwbaard. Een voorstelling die in 2005 in première ging en ik mocht de titelrol vertolken. Het sprookje is gebaseerd op ware gebeurtenissen: over een man die vrouwen ombracht omdat ze zijn wil niet respecteerden. Ze mochten zijn hele kasteel hebben op één kamertje na. Blauwbaard gaf ze de sleutel én de opdracht daar niet naar binnen te gaan. De uitkomst laat zich raden… Ik dook in de rol om nuance aan te brengen, om hem speelbaar te maken en nu, vele jaren later, schrijf ik over hem terwijl hij zijn laatste uren telt.

Blauwbaard

‘Hier lig ik. Mijn lichaam gebroken. Mijn ziel op het punt afscheid te nemen van de zwaarte van dit bestaan. Mijn geest, helder als glas neemt waar, analyseert en sluit af waar inzicht en compassie samenkomen.

Verhalen

In de verhalen sta ik bekend als de moordenaar, de ploert, de bruut die weerloze vrouwen afslacht om niks… Ik bén een moordenaar, ploert en bruut. Én, … ik ben meer. De vrouwen waren ook meer. Het bekende verhaal lijkt zo oppervlakkig als bladgoud, maar er is meer. Meer te vertellen, meer diepte, meer voedsel voor meer verhalen.

Liefde en vrijheid

Mijn geest kan alleen nog maar vereenvoudigen wat gecompliceerd lijkt. Over vrouwen en mannen. Over liefde en vrijheid.

In mijn optiek vertegenwoordigt de vrouw het innerlijk, de ruimte, de zachtheid en de warme omhulling. De man vertegenwoordigt het uiterlijk, de vulling, de harde kracht. Als ze elkaar beminnen, vullen ze elkaar aan in hun eigenschappen en smelten samen tot één geheel. Zo diep in contact dat verleden en toekomst verdampen.

Deze krachten leven buiten het verbindende bed door. De man zoek de buitenkant op. In mijn geval ging ik op reis, de wereld in. Een onrust in mij, die gestild werd door nieuwe impulsen en ontdekken. Mijn vrouwen wilden niets liever dan mij in het kasteel hebben en houden. Alleen dan voelden ze zich, gek genoeg, veilig en gewild. Alles mochten ze hebben: mijn hart, mijn landerijen, mijn kostbaarheden. Ik vroeg ze, nee, smeekte ze één kamer in het kasteel van mij te laten. Het was niet groot of bijzonder, maar wel van mij. Geen van de vrouwen kon het laten en allen begaven ze zich in mijn ruimte. Ze wilden me helemaal en ik kon het niet geven, niet accepteren dat ze mij opslokten. Ze wilden me helemaal opnemen in hun holte. Het benam me mijn adem en het voelde alsof ikzelf niet meer mocht bestaan. Het benauwde me tot in al mijn cellen en ik zag maar één uitweg!

Bang

Nu pas zie ik dat ik bang was. Bang mezelf kwijt te raken in die onmetelijke vrouwen. Bang om te ontdekken hoe nietig ik was… ben.

Nu pas zie ik dat mijn vrouwen ook bang waren. Bang voor verlies, van liefde, van verbinding. Ze grepen alles wat ze konden grijpen als reactie op hun diepe angst voor het verlies van wat hen tot vrouw maakte.

Nu pas zie ik dat angst de grond is van het drama. Mijn kamer werd bloediger en bloediger en ik kon mezelf niet stoppen. Mijn reactieve drift was pijn, lafheid en gemiste kansen voor geluk.

Nu pas zie ik dat de liefde van de vrouw verenigd met de vrijheid van de man één geheel kunnen vormen waarbij ieder in zijn kracht blijft en man en vrouw elkaar versterken!

Nu pas zie ik, voel ik dat dit proces ook in mijzelf aanwezig is. De vrouw en de man in mij. De liefde voor mijn zelf groeit tijdens dit schrijven terwijl ik ultieme vrijheid ervaar.

Luisteren

Ik kijk ernaar uit mijn vrouwen hierna te ontmoeten. Het was de liefde die hun dreef en het was mijn onkunde hiermee om te gaan. Één voor één zal ik ze spreken, ze aankijken en luisteren naar hun woorden. Voor het eerst, in het staartje van mijn leven, ben ik niet bang. Het is goed zo.

Reageren

Mijn laatste pleidooi aan alle mannen is: trap er niet in, zoals ik dat deed! Het ‘enige’ wat ze vraagt is: ‘Ben je er voor me, ook al doe ik iets ergs? Ik ben bang om je kwijt te raken, houd me alsjeblieft even vast!’. Hoor die zinnen door alle ruzies heen en je hoeft niet meer te reageren vanuit je eigen angst voor afwijzing. Zo kun je krachtig blijven staan en doen wat verbindt.

Aandacht

Observeer: neem afstand zonder weg te lopen.
Analyseer: wat raakt er zo? Waarom wil ik wegrennen, welke open zenuw wordt er geraakt?

Handel: blijven staan is al actie naar verbinding toe. ‘Ik ben er voor je’.

Luister: naar alles en verduur.

Zwijg: zonder afwezig te zijn.

Focus: wat heb jij, mijn vrouw, nodig?

Als je jezelf, ondanks dat je uitgenodigd wordt om negatief te reageren, blijft bedenken wat je hierin te geven hebt, kun je jezelf staande houden.

Ik richt me nu tot de man, maar lieve vrouwen: de man heeft ook zíjn verhaal en aandacht voor zijn verhaal nodig om te kunnen zijn wie hij is.

Nieuw gedrag

We hebben allemaal onze eigen verhalen en laten ons ook leiden door onze verhalen. Mijn verhaal is een vader die dronk, sloeg en dan weer vertrok. Een moeder die in zich zelf gekeerd en wiegend wachtte op haar zoete einde. Dit is geen verontschuldiging, dit vraagt alleen de moed om te kiezen voor een ander verhaal. Ons emotionele kleurenpalet wordt door onze verhalen bepaald en we schilderen er lustig op los. Door eens een andere kleur uit te kiezen, ontstaat er een nieuw verhaal. Een verhaal waarin je mag oefenen met nieuw gedrag. Het voelt anders, jij voelt anders, de ander voelt anders en emoties transformeren.

Ik ben me ervan bewust dat ik geen goed voorbeeld heb gegeven. Misschien. Misschien vindt iemand deze brief ooit. Misschien. Al is er één man of vrouw die dit leest en daardoor kan blijven staan in het geweld dat voortkomt uit angst voor gemis. Liefde. Dan heeft mijn leven zin gehad. Het is goed zo. Mijn lichaam wordt warm, mijn oren suizen, mijn blik vertroebelt, zachte fluisteringen wijzen me de weg. Het is goed zo.’

Slotwoord

Geluk
Blauwbaard is een sprookje, een verhaal en een verhaal kan herschreven worden. Ieders verhaal kan herschreven worden, waardoor nieuwe verhalen kunnen ontstaan. Verhalen die jou en de mensen om je heen gelukkig maken. Schrijf jezelf gelukkig.

Einde